عوامل موثر بر جوانه

عوامل موثر بر جوانه زنی بذر

پس از کاشت بذر و رفع موانع رشدی مرتبط با خود بذر، نظیر رکود و خفتگی، نوبت به کنترل شرایط محیطی جوانه زنی بذر می رسد.

مهم ترین این شرایط محیطی شامل رطوبت، دما، نور و اکسیژن می باشد. پس از رفع خفتگی خود بذر اگر به شرایط محیطی پس از کاشت

علی الخصوص دما و نور دقت نشود بذر مجدد دچار خفتگی می شود که به آن خفتگی فیزیولوژیکی می گویند.

در زیر به طور مختصر مهم ترین عوامل محیطی موثر بر جوانه زنی بذر توسط شرکت هنر طبیعت سگال بیان گردیده است:

 

. اکسیژن

همانطور که می دانیم بذر تمامی گیاهان به غیر از گیاهان آبزی برای بقا مانند سایر موجودات زنده نیاز به اکسیژن دارند.

عواملی نظیر استفاده از خاک با بافت سنگین، سفت و فشرده تنفس بذر را سخت تر کرده

در نتیجه اکسیژن دریافتی بذر کاهش خواهد یافت. این امر باعث بروز احتمال عدم جوانه زنی بذر می گردد.

در این مورد انتخاب خاک مناسب که امکان تنفس گیاه را ایجاد کند واجب است.

 

. رطوبت

آب و رطوبت است که سیستم های درونی بذر را فعال می کند،

به این صورت که بذر آب را جذب کرده و حجم آ ن زیاد می شود،

در نتیجه پوسته ی آن ترک می خورد و ریشه چه امکان بیرون آمدن پیدا خواهد کرد.

به همین دلیل است که بذرها را پیش از کاشت می خیسانند.

مدت زمان مناسب برای این کار حدود ۸ ساعت است

اما اگر بیش از این مدت زمانی بخواهیم بذر را خیس کنیم،

باید مرتب آب را عوض کنیم که اکسیژن به بذر برسد و دچار خفگی نشوند.

حداکثر زمان خیساندن نیز ۲۴ ساعت می باشد.

. نور

نور برخلاف تصور عموم برای جوانه زنی بذر برخی گیاهان ضروری و برای برخی بازدارنده می باشد.

از جمله بذور گیاهانی که برای جوانه زنی به نور نیاز مبرم دارند می توان

به کاهو، کرفس، پامچال و بنفشه آفریقایی اشاره نمود.

به همین دلیل این بذور را در عمق خاک قرار نمی دهند.

در طرف دیگر گیاهانی را داریم که با رسیدن نور به بذرشان رشد آن ها متوقف می گردد.

از جمله این گیاهان پیاز، سیر، فلوکس، زبان در قفا و گل ناز می باشد.

روی بذر این گیاهان را پس از کاشت باید به خوبی پوشاند.

. دما

دمای محیط کشت مهم ترین عامل در تعیین زمان کاشت بذر است.

دما عامل تاثیرگذار بر میزان و سرعت جوانه زنی بذر می باشد.

حفظ تعادل در دما از جمله حساس ترین عملیات حفظ شرایط محیطی بذر می باشد.

کاشت بذر در دمای سرد منجر به جوانه زنی نامرتب بذر گشته و از سوی دیگر

گرمای بیش از اندازه محیط منجر به خشکی و آسیب دیدن گیاهان جوان یا جلوگیری از

جوانه زنی بذر گردد (خفتگی بذر به دلیل دمای بالای محیط).

به خصوص بذر پس از آبگیری به دمای محیط بسیار حساس می گردد.

در تنظیم دمای محیطی باید نوع بذر و نیاز دمایی خاص بذر آن گونه ی گیاهی در نظر گرفته شود.

زیرا برخی به دمای بیشتر و برخی به دمای کم تر نیاز دارند. برای مثال بذر گیاهان متعلق به مناطق معتدله معمولاً به دمای خنک نیاز دارند.

بعضی از گیاهان به گونه‌ای در برابر گرمای محیط حساس هستند که اگر دما بیش از ۲۵ درجه شود بذر آن ها به طور کلی جوانه نمی‌زند.

از جمله این گیاهان می‌توان به کرفس، کاهو، پیاز حسن‌یوسف، سیکلامت، فریزیا، پامچال و زبان اشاره نمود.

در طرف دیگر برخی گیاهان برای جوانه زنی بذر شان به دمایی بالاتر نیاز دارند مانند گیاهان بومی مناطق گرمسیری و یا نیمه گرمسیری.